Iran
Iran
Iran
This article analyzes the challenges involved in translating the Russian deadjectival nouns “warmth” and “coldness” into Persian using the latest version of the modern language model ChatGPT-4o. Translating these abstract lexical units, which convey both physical and metaphorical meanings, poses a serious linguistic challenge requiring careful consideration of both lexico-semantic and cultural factors. The study pays particular attention to interpretations offered by Iranian grammarians and linguists regarding the semantic nature and contextual usage of the Persian derivatives “گرمی” [garmi] and “سردی” [sardi]. The conclusion emphasizes the significant potential of neural language models in translating such concepts, while also highlighting the necessity of expert linguistic support and a thoughtful approach to their implementation in practice.
ChatGPT-4o language model, neural network technologies, machine translation, deadjectival nouns, semantics, warmth, coldness, Persian translation.
1. Zemskaya E. A. Sovremennyy russkiy yazyk. Slovoobrazovanie: ucheb. posobie / 3-e izd., ispr. i dop. M.: Flinta: Nauka, 2011. 328 s. EDN: https://elibrary.ru/SUREBT
2. Kurilovich E. Ocherki po lingvistike, sbornik stat'ey // Derivaciya leksicheskaya i derivaciya sintaksicheskaya. K teorii chastey rechi. M.: Izd-vo inostrannoy literatury, 1962. C. 57-70. URL: https://www.booksite.ru/fulltext/kurilovich/text.pdf (Data obrascheniya: 29.04.2025).
3. Lusin L. Vliyanie iskusstvennogo intellekta na rabotu perevodchika v sovremennom obschestve // Yazyk v sfere professional'noy kommunikacii: sbornik materialov mezhdunarodnoy nauchno-prakticheskoy konferencii prepodavateley, aspirantov, magistrantov i studentov (Ekaterinburg, 20 aprelya 2023 g.). — Ekaterinburg: OOO «Izdatel'skiy Dom «Azhur», 2023. S. 451-457. URL: http://elar.urfu.ru/handle/10995/122651 (Data obrascheniya: 29.04.2025).
4. Nacional'nyy Korpus Russkogo Yazyka (NKRYa). URL: www.ruscorpora.ru (Data obrascheniya: 01.04.2025).
5. Nikolaev G. A. Lekcii po russkomu slovoobrazovaniyu: ucheb. posobie. Kazan': Kazan. gos. un-t, 2009. 188 s. EDN: https://elibrary.ru/TQYFBE
6. Tolkovyy slovar' russkogo yazyka: v 4 t. / pod red. D. N. Ushakova. — M.: Sov. encikl.: OGIZ, 1935-1940. T. 4: S — Yaschurnyy. / Gl. red. B. M. Volin, D. N. Ushakov; Sost. V. V. Vinogradov, G. O. Vinokur, B. A. Larin, S. I. Ozhegov, B. V. Tomashevskiy, D. N. Ushakov; pod red. D. N. Ushakova. — M.: Gos. izd-vo inostr. i nac. slov., 1940. — 1502 stb.
7. قریب م. زبده ی دستور فارسی و تجزیه و ترکیب. چاپ اول، تهران: بنیاد، ۱۳۵۰. ۱۲۰ صفحه.
8. Garib, M. Svod persidskoy grammatiki s morfologicheskim i sintaksicheskim razborom. 1-oe izdanie, Tegeran: Bon'yad, 1971. 120 s.
9. بهشتی ع. ساختمان واژه زبان فارسی امروز. تهران: چاپخانه پیروز، ۱۳۵۵. ۱۷۶ صفحه.
10. Beheshti, A. Struktura slova v sovremennom persidskom yazyke. Tegeran: Tipografiya Piruz, 1976. 176 s.
11. کشانی خ. اشتقاق پسوندی در زبان فارسی امروز. چاپ اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ۱۳۷۱. ۱۳۰ صفحه.
12. Keshani, H. Suffiksal'noe slovoobrazovanie v sovremennom persidskom yazyke. 1-oe izdanie, Tegeran: Centr universitetskogo izdatel'stva, 1992. 130 s.
13. بصّاری ط. دستور مختصر زبان فارسی. چاپ اول، تهران: کتابخانه طهوری، ۱۳۴۶. ۲۲۸ صفحه.
14. Bassari, T. Kratkaya grammatika persidskogo yazyka. 1-oe izdanie, Tegeran: Biblioteka Tahuri, 1967. 228 s.
15. مجاهد م. مروری بر ویژگی های زبان فارسی. چاپ اول، تهران: پژوهش، ۱۳۷۴. ۳۷۰ صفحه.
16. Modzhahed, M. Obzor osobennostey persidskogo yazyka. 1-oe izdanie, Tegeran: Pazhuhesh, 1995. 370 s.
17. کلباسی ای. ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز. چاپ اول، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه)، ۱۳۷۱. ۲۲۲ صفحه.
18. Kalbassi, I. Derivacionnaya struktura slova v sovremennom persidskom yazyke. 1-oe izdanie, Tegeran: Institut kul'turnyh i nauchnyh issledovaniy (Issledovatel'skiy centr), 1992. 222 s.
19. خزائلی م.، میرمیرانی ض. دستور زبان فارسی. چاپ اول، -: جاویدان، مهرماه ۱۳۵۱. ۱۶۴ صفحه.
20. Hazaeli, M., Mirmirani, Z. Grammatika persidskogo yazyka. Pervoe izdanie, Tegeran: Dzhavidan, 1972. 164 s.
21. ناتل خانلری پ. تاریخ زبان فارسی. ساختمان کلمه. جلد سوم، تهران: نشر نو، ۱۳۶۵. ۴۹۰ صفحه.
22. Natel' Hanlari, P. Istoriya persidskogo yazyka. Struktura slova. Tom 3. Tegeran: Nashr-e, no, 1986. 490 s.
23. ناتل خانلری پ. دستور زبان فارسی. چاپ چهارم، تهران: بابک، آذر ۱۳۵۵. ۳۶۷ صفحه.
24. Natel'-Hanlari, P. Grammatika persidskogo yazyka. 4-oe izdanie, Tegeran: Babak, 1976. 367 s.
25. فاضل ن. جُنگ دستور: گامی در راه آشنایی با دستور زبان فارسی. چاپ اول، - :مؤلف، ۱۳۷۴. ۴۹۲ صفحه.
26. Fazel N. Persidskaya grammatika: Shag na puti k znakomstvu s grammatikoy persidskogo yazyka. 1-oe izd. -: Moallef, 1995. 492 s.
27. معین م. اسم مصدر – حاصل مصدر. چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۳. ۱۶۸ صفحه.
28. Moin M. Esm-e masdar – Hāsel-e masdar (Imya deystviya – Rezul'tat deystviya). 4-oe izdanie. Tegeran: Amir-Kabir, 1984. 168 s.
29. Rubinchik Yu.A. Grammatika sovremennogo persidskogo literaturnogo yazyka. M.: Izdatel'skaya firma «Vostochnaya literatura» RAN, 2001. 600 S.
30. URL: https://psychiatr.ru/education/slide/385 (Data obrascheniya: 08.05.2025).
